Patogenez:
Virusun kinetiği
IBDV ye maruz kaldıktan sonra klinik hastalık oluşan ve belirgin lezyonlar oluşturduğu bilinen tek konakçı tavuklardır. Enfeksiyon , kontamine dışkıların veya diğer kontamine organik materyalin oral yolla alınması sonucu oluşur. Weiss ve ark. (1994), immunofloresans tekniklerini kullanarak oral enfeksiyonu takiben:
- Virusun 4-5 saatte duedenum, jenum ve sekumun makrofajlarında ve lenfatik hücrelerinde izlendiğini,
- Duedenum, sekum ve jenumun viral replikasyonun ilk bölgesi olduğunu,
- Enfeksiyondan 5 saat sonra portal venöz sistem yoluyla virüsün karaciğere geçtiğini,
- Karaciğerdeki kupferr hücrelerinin çok miktarda virus partikülünü yakalayıp fagosite ettiğini,
- Kan dolaşımına geçen IBDV’nin bursa fabrisius’da dahil diğer organlara ulaştığını,
- Bursa fabrisiusun foliküllerindeki olgunlaşmamış B lenfositlerin viral replikasyonun hedef hücreleri olduğunu,
- Enfeksiyondan sonra 13 saatte bursadaki birçok foliküllün virüs pozitif olduğunu,
- Enfeksiyondan sonra 16 saatte büyük çapta ikinci bir viremi oluştuğunu,
- Diğer lenfatik organlarda enfeksiyon ve sekunder viral replikasyonlar olduğunu,
- Klinik hastalığın ve ölümün enfeksiyondan sonraki 64-72. saatlerde oluştuğunu göstermişlerdir.
Patoloji özeti
IBDV enfeksiyonundan önce cerrahi yöntemlerle bursa fabrisius çıkarılan tavuklarda IBDV semptomları izlenmemiştir. Klinik IBDV semptomları 2-8 haftalık dar bir yaş aralığında (10 günlükten 20 haftalık yaşa kadar istisnalar dışında), bursa fabrisiusta yüksek konsantrasyonda olgun olmayan b-lenfositlerin popülasyonunun en yüksek olduğu dönemde ortaya çıkar. 2 haftalık yaştan önce enfekte olan hayvanlarda klinik semptomlar izlenmez, yine de bursal bozukluklar oluşur.
Yumurtadan çıkımdan sonraki 2. haftada meydana gelen şiddetli bursal hasar (Varyant IBDV virusuna bakıldığında) ciddi immunsupresyona neden olur.Bütün IBDV patotipleri için virus çoğalmasının kinetiği, suşun virulensinin artıkça her basamakta viral replikasyonun daha fazla olması, klinik semptomlarda şiddetin artması dışında (Tablo 1) aynıdır.
Tablo 1. 5 haftalık spesifik patojenlerden ari (SPF) tavuklarda değişik virulanslarda farklı suşlarla (CJ801=zayıflatılmış suş, Cu1-wt=klasik suş, 849VB=çok virulent suş) IBDV enfeksiyonda izlenen klinik bulgular
Derleyen Dr J J (Sjaak) de Wit ve William Baxendale.
